ایمنی و حمل مواد شیمیایی در آزمایشگاه

این موضوع حیاتی است که برای هر فعالیتی در آزمایشگاه آمادگی کامل را داشته باشید

قبل از شروع، خطرات احتمالی را در نظر بگیرید از وسایل محافظت شخصی استفاده کنید و تمامی اقدامات احتیاطی و اورژانسی مرتبط با مواد شیمیایی مربوط به آزمایش را در نظر بگیرید.

هنگامی که میخواهید اسید را رقیق کنید به خاطر داشته باشید که همیشه اول اسید را به محلول یا آب اضافه کنید و نه برعکس.

اضافه کردن محلول مورد آزمایش به اسید باعث واکنش خطرناکی می شود و امکان سوختگی وجود دارد.

هیچ وقت کل ماده را در آزمایشگاه جا به جا نکنید، کافی است در یک ظرف مقاوم و مناسب میزان ماده دلخواه را جا به جا کرده و از این طریق ماده را در آزمایشگاه جا به جا کنید. مواد شیمیایی می بایست با احتیاط زیاد حمل شود تا باعث صدمه به پوست و دستگاه تنفسی نشود ابتدا بهتر است تا درباره محافظت از چشم صحبت کنیم.

عینک محافظ با محافظ کناری شاید محافظت بیشتری ارائه کند اما در مقابل خطرات بالقوه پاشیدنی کمکی نمی کند. عینک های محافظ در برابر پاشش محافظت بیشتری برای چشمان شما دارد عینک های محافظ در برابر پاشش با کد Z87.1 مشخص می شوند این کد نشان دهنده استاندارد مرتبط با اداره استاندارد کشور امریکا است.

همچنین باید توجه داشته باشید عینک های طبی نمیتواند به عنوان محافظی برای چشم به شمار رود برای افراد دارای عینک لازم است تا محافظی کامل بر روی صورت قرار گیرد. 

مواد شیمیایی خورنده اگر به سمت شما و یا پوست پاشیده شوند بسیار آسیب زننده هستند. روپوش و دستکش میتواند مقداری از این آسیب جلوگیری کند اما پیش بند بلند انتخاب بهتری در مقابل موادی است که خطر پاشش دارند.

اگر قرار است با ماده شیمیایی خورنده خاصی کار کنید از دستکش بلند مقاوم به جای دستکش های نیتریل معمول استفاده نمایید، بعضی از مواد شیمیایی در آزمایشگاه حتی بدون اینکه به آنها دست بزنید میتوانند به شما آسیب برسانند به همین دلیل است که می بایست مراقب استنشاق ناخواسته باشید.

هیچ وقت مواد شیمیایی را بو نکشید، همیشه زیر هود فن دار با مواد شیمیایی سمی کار کنید و درب مواد را سفت و محکم ببندید.

اگر ظرف بزرگی از مواد شیمیایی شکست سریعا آزمایشگاه را ترک کرده، ورود به آن را ممنوع کنید و به افراد مسئول اطلاع دهید. ریختن حجم زیادی از مواد خطرات زیادی ایجاد میکند و لازم است تا توسط افراد متخصص تمیز شود. دوباره وارد آزمایشگاه نشوید تا زمانی که مسئول آزمایشگاه اجازه ورود بدهد.

مواد شیمیایی آتش زا روش حمل خاص خود را دارد. اول اینکه همیشه به علائم ایمنی مرتبط با مواد شیمیایی آتش زا و منفجره توجه کنید، همیشه مواد شیمیایی آتش زا را از منابع تولید آتش دور نگه دارید. "منابعی مانند چراغ بونزن، یا "هات پلیت".

مواد شیمیایی آتش زا باید در محل و یا کابینت مخصوص خود نگه داری شود. 

هنگامی که آزمایش شما با مواد تمام شد، ضایعات مواد را در محل مخصوص خود که بر اساس استانداردهای رسمی تعبیه شده است خالی کنید. از پلاستیک های مقاوم شیمیایی و یا ظروف آهنی مخصوص برای ضایعات مواد استفاده کنید.

محلول ها را هیچ وقت زیر هود به صورت درباز قرار ندهید تا به عنوان دور ریختن خودش تبخیر شود، از مسئول آزمایشگاه برای بهترین روش دور ریختن محلول ها راهنمایی بخواهید. از هر وسیله ای که برای تمیز کردن مواد شیمیایی استفاده میکنید، مانند حوله باید به عنوان ضایعات خطرناک شیمیایی حساب شده و به صورت صحیح دور انداخته شود.

آمادگی یکی از ارکان اصلی ایمنی در آزمایشگاه است، بدانید با چه ماده ای در حال کار کردن هستید، چگونه آن را حمل کنید و در حالت اضطرار چه عکس العملی باید داشته باشید. 

مشاهده ویدئو کامل در سایت آپارات

برگه MSDS چیست و لیبل های روی مواد شیمیایی چه معنی دارد؟

بسیاری از موادی که ما در آزمایشگاه استفاده می کنیم به صورت بالقوه خطرناک است، مخصوصاً در شرایطی همچون دمای زیاد، فشار و یا زمانی که با ماده های دیگر ترکیب می شوند.

دو پارامتر اصلی برای شناسایی علائم "خطر شیمیایی" وجود دارد. برگه اطلاعات ایمنی SDS و لیبل های شیمیایی. 

هر ماده شیمیایی در آزمایشگاه باید برگه تکنیکی خاص خودش که به آن برگه اطلاعات ایمنی یا SDS گفته می شود را دارا باشد. این برگه توسط کارخانه تولید کننده ماده آماده شده و به صورت رسمی به آن MSDS یا Material Safety Data Sheet (برگه اطلاعات ایمنی مواد) گفته می شود. این برگه شامل اطلاعات کاملی در مورد خصوصیات ماده، اخطارها و اقدام های احتیاطی است.

تمامی برگه های MSDS در شانزده بخش تقسیم می شوند:

1- مشخصات:

در این بخش شما، نام، توضیحات و مشخصات تماس با کارخانه را خواهید دید.

2- اخطار:

مشخصات مرتبط با اخطار، اقدامات احتیاطی و نمادهای تصویری ایمنی

3- ترکیب:

لیست اجزای تشکیل دهنده

4- اقدامات اولیه درمانی:

در صورتی که فردی در معرض ماده قرار گرفت چطور باید درمان شود.

5- اقدامات احتیاطی در برابر آتش

6- ریختن تصادفی ماده:

مواردی که شامل اقدامات احتیاطی و تمیزکردن پس از ریختن و یا نشت می باشد.

7- روش های حمل و انبار کردن ماده

8- کنترل نَشت و محافظت شخصی :

در این قسمت استانداردهای مرتبط با اداره سلامت امریکا و اقدامات توصیه شده برای محافظت شخصی را خواهید دید.

9- مشخصات فیزیکی و شیمیایی: 

مانند ظاهر، بو، pH، حلالیت، نقطه اشتعال و تبخیر

10- پایداری، واکنش پذیری:

چگونه از واکنش خطرناک ماده جلوگیری کنیم

11- اطلاعات مربوط به مسمومیت:

وقتی در معرض نَشت قرار می گیرید، نشانه های مرتبط با بیماری و عوارض مرتبط با آن در کوتاه مدت و طولانی مدت

12- اطلـاعات مرتبط با اثرات ماده بر محیط زیست

13- نحوه از بین بردن و دور انداختن

14- حمل و نقل

15- الزمات قانونی:

الزامات قانونی مرتبط با امنیت، سلامت و محیط زیست

16- سایر اطلاعات:

سایر اطلاعات مرتبط با ماده و همچنین آخرین تاریخ تنظیم برگه MSDS

در تصویر زیر نمادهای ایمنی که بر اساس GHS باید بر روی هر ماده شیمیایی قرار گیرد و معنی آنها را مشاهده کنید.

از چپ به راست ردیف اول:

خطر برای سلامتی - خطر آتش زا بودن - خطر مسمویت - خطر گاز فشرده

از چپ به راست ردیف دوم:

خطر آسیب به پوست و چشم - خطر انفجار - خطر اکسنده

خطر اکسنده:

اکسنده ها موادی هستند که در صورت آزادسازی اکسیژن و رسیدن اکسیژن به ماده یک ترکیب خطرناک ایجاد می کنند و به همین دلیل امکان و شانس ایجاد حریق و انفجار بسیار بالا میرود. 

اکسنده های بسیار خطرناک مانند: ترکیبات برم، کرومات، کلرات، هیدروپروکساید، دی کرومات، نیتریت و نیترات ها، پرمنگنات، اسید نیتریک و ...
(منبع)

مشاهده ویدئو کامل به همراه زیرنویس فارسی اختصاصی:

مشاهده ویدئو کامل در سایت آپارات